حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی (یا به عنوان دیگر حسابداری و حسابرسی مسئولیت اجتماعی) عبارتست از حسابداری اجتماعی و زیست محیطی، ارائه گزارش نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌باشد. به تعبیری دیگر گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت شامل یک گزارش با ابعاد مالی و غیرمالی موضوعات حسابداری می‌باشد که در آن گزارشی از فرآیند انتقال اثرات اجتماعی و زیست محیطی ناشی از مجموعه اقدامات اقتصادی سازمان را به صورت ویژه مورد توجه قرار می‌دهد. این گزارش ممکن است برای گروهی از آحاد جامعه و یا کل جامعه‌ای است که سازمان‌های بزرگ در آن حوزه در تعامل با آنها فعالیت می‌نمایند.
حسابداری مسئولیت اجتماعی موضوعی است که معمولاً در زمینه کسب و کار و یا ارائه و جمع‌بندی اطلاعات نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (CSR) می‌باشد. اگرچه صرفاً انتظار می‌رفته است که همه این ابعاد و موضوعات در گروهی خاص از سازمانها از جمله سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌های خیریه و سازمان‌های دولتی به صورتی بسیار مؤثرتر و یا به تعبیری دیگر به عنوان رسالت ویژه این سازمانها مطرح و برای آنها مهم‌تر باشد به گونه‌ای که آنها ممکن است در حسابداری مسئولیت اجتماعی در قیاس با سایر شرکت‌ها از مسئولیت بیشتری برخوردار باشند.
به تعبیری دیگر حسابداری مسئولیت اجتماعی دارای این تصور از شرکت‌های بزرگ است که آنها می‌بایست دارای مسئولیت‌پذیری و تعهد و مسئول در قبال جامعه متناسب با فعالیت‌های خود باشند به تعبیر D. Crowther حسابداری اجتماعی در این مفهوم به عنوان رویکردی به گزارش فعالیت‌های یک شرکت که براساس نیاز به اقدام شناسایی رفتار اجتماعی مرتبط به خود را نموده و تعیین می‌نماید کسانی را که عملکرد اجتماعی و توسعه اقدامات شرکت برای آنها مؤثر است و اینکه آیا عملکرد شرکت و اقدامات اجتماعی شرکت در قبال جامعه مطابق با روشهای گزارشدهی مربوط مناسب می‌باشد.
ابعاد حسابداری اجتماعی اغلب به عنوان یک اصطلاح جمعی برای توصیف یک حوزه و میدان گسترده‌ای از پژوهش‌ها یا حوزه و عمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از واژه‌های ظریف‌تر در این خصوص برای ابراز علاقه نسبت به یک گروه خاص می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت که این موضوع معمولی نیست که سازمان نسبت به یک گروه و یا جامعه خاص توجه خاصی داشته باشد بلکه سازمان در قبال آحاد جامعه دارای مسئولیت می‌باشد اگرچه درخصوص حسابداری زیست محیطی می‌توان گفت که ممکن است به طور خاص این بخش از حسابداری گروه خاصی از جامعه را در بر گیرد. به عنوان مثال اقدام به تحقیق و بررسی عمل واقعی سازمان از منظر حسابداری برای محاسبه و ارائه تأثیرگذاری سازمان بر محیط زیست طبیعی اشاره نمود که این موضوع را در جامعه حرفه‌ای تحت عنوان حسابداری توسعه پایدار می‌نامند که اغلب برای بیان اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل کمی از پایداری اجتماعی و اقتصادی استفاده می‌باشد.
هدف حسابداری مسئولیت اجتماعی:
حسابداری مسئولیت اجتماعی، این موضوع حسابداری مرسوم فعلی به ویژه حسابداری مالی را به چالش می‌کشد و این چالش برای دادن یک تصویر محدود از تعامل بین جامعه و سازمان که در نتیجه به طور مصنوعی محدود به موضوعات حسابداری است.
حسابداری مسئولیت اجتماعی تا حد زیادی دارای یک مفهوم هنجاری است که به دنبال گسترش دامنه حسابداری به این معنا است که می‌بایست:
الف) سازمان می‌بایست نگرانی خود را صرفاً به ابعاد اقتصادی خود معطوف ندارد چرا که این موضوعی صرفاً اقتصادی نمی‌باشد.
ب) مسئولیت‌های سازمان به طور انحصاری صرفاً در موضوعات مالی بیان نمی‌شود.
ج) سازمان باید پاسخگو به یک گروه گسترده‌تر از سهامداران فعلی خود باشد.
د) گستره و حوزه هدف آن فراتر از ارائه گزارش موفقیت مالی سازمان می‌باشد.
این موضوع به دنبال این واقعیت است که شرکت محیط خارجی خود را (برخی از بار مثبت و بسیاری از زمان‌های منفی) با عملکرد خود تحت تأثیر قرار داده و باید به همین دلیل برای اندازه‌گیری این تأثیرات حساب‌های مالی و غیرمالی را به عنوان بخشی از فرآیندهای گزارشگری در قالب شیوهها و واژه‌نامه و تعاریف حسابداری تعریف نموده و مطابق با آن استانداردهای حسابداری مربوطه را تبیین نماید. بنابراین حسابداری مسئولیت اجتماعی در این معنا عملاً نزدیک به مفهوم اقتصادی مرتبط با آن است.
حسابداری مسئولیت اجتماعی یک حساب کاربری جایگزین از عملکرد و حوزه عمل نهادهای اقتصادی سازمانها را به صورت قابل توجه با در نظر گرفتن معیارهای مد نظر ذینفعان ارائه نماید. این چالش از این بابت است که سهامداران و سازمان‌های بالقوه در معرض تنش میان دو موضوع کاملاً متفاوت در ارتباط با ۱) به دنبال سود اقتصادی بودن و ۲) دستیابی به اهداف اجتماعی و زیست محیطی قرارداد داده است. بر همین اساس هدف از حسابداری مسئولیت اجتماعی را می‌توان از دو زاویه و منظر مختلف، یعنی الف) برای اهداف کنترل مدیریت و ب) یا نزدیک شدن سازمان به سطح به پاسخگویی مدیران خود نسبت به اهداف سازمان در قبال جامعه.
پاسخگویی در مقابل اقتدار برخوردار
بنابراین حسب تعاریف فوق می‌توان اشاره نمود که حسابداری مسئولیت اجتماعی به دنبال تبیین و گزارشگری اطلاعات مالی مسئولیت‌های احتمالی با هدف ارائه گزارش عملکرد نسبت به سطح پاسخگویی سازمانها در قبال جامعه طراحی شده است و این اهداف به دنبال اندازه‌گیری، دسته‌بندی و گزارشگری اطلاعات عملکرد در جهت حمایت و تسهیل در دستیابی به اهداف مد نظر جامعه می‌باشند. این اهداف می‌تواند به طور معمول از نظر مطلوبیت اجتماعی و زیست محیطی تحت عنوان پایداری سازمان توصیف شوند. لذا به منظور انتخاب آگاهانه این اهداف، جریان اطلاعات در جامعه به طور کلی و در حسابداری به طور خاص، نیازمند تهیه اطلاعات مربوط برای اتخاذ یک تصمیم دموکراتیک می‌باشد چرا که در سیستم‌های دموکراتیک عملاً تصمیم به صورت و در حاشیه خاکستری اتخاذ می‌شود (فی‌مابین سفید و سیاه) و استدلال می شود این یک تصمیم همه جانبه خواهد بود. پس از آن باید جریان اطلاعات صورت پذیرد که در آن کسانی که کنترل منابع را در اختیار دارند اقدام به حساب‌دهی و پاسخگویی در قبال جامعه در استفاده از منابع در اختیار باشند و این به عنوان یک سیستم پاسخگویی برای شرکت‌ها تعریف می گردد.
آنچه در این ارتباط حسب نتایج عملکردی سازمان در جامعه مورد مشاهده می‌باشد عملاً سود حاصل از اجرای یک رویکرد اجتماعی و زیست محیطی است که براساس روشهای پارامتریک در حسابداری حسب عملکرد سازمانها براساس فعالیت‌های ارائه شده خود اندازه‌گیری و گزارش می‌گردد. به عنوان مثال:
- اطلاعات مربوط به عوامل افزایش در حقوق سهامداران
- متعادل نمودن توان شرکت با مسئولیت‌های سازمانی
- افزایش شفافیت نسبت به حوزه عملکرد و فعالیت‌های شرکت‌های بزرگ
- شناسایی و تفکیک هزینه‌های اجتماعی و زیست محیطی ناشی از تحصیل و دستیابی به موفقیت‌های اقتصادی
کنترل مدیریت
حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی به منظور اعمال کنترل‌های مدیریت در سطح سازمانها طراحی شده است به گونه‌ای که او را برای تسهیل در دستیابی به اهداف سازمان حمایت نماید. از آنجا که حسابداری مسئولیت اجتماعی به طور قابل توجهی به گزارشدهی در سطح سیستماتیک مربوط می‌شود گزارشات فردی ارائه شده در این بخش اغلب به عنوان ممیزی‌های اجتماعی تعبیر می‌شوند. در این ارتباط می‌توان اشاره نمود که اولین مدل کامل ارائه شده برای حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی و حسابرسی آن مربوط به سال ۱۹۸۱ برای شرکت‌های اجتماعی جهت کمک به برنامه‌ریزی و اندازه‌گیری پیشرفت اجتماعی، زیست محیطی و مالی آنها و در جهت دستیابی به اهداف برنامه‌ریزی شده آنها طراحی شده است.
شیوه‌های عملی اجرای حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی در سازمانها شیوه‌های متعدد می‌باشند در حال بخشی از این شیوهها که سازمانها از آن بهره می‌برند عبارتند از:
- افزایش حجم اطلاعات برای تصمیم گیری
- دقت در ارائه محصول و یا خدمت و هزینه آنها
- افزایش بهبود از تصویر مدیریت با توجه به روابط عمومی سازمان
- شناسایی مسئولیت‌های اجتماعی سازمان
- شناسایی فرصت‌های توسعه بازار
- حفظ مشروعیت سازمان
با استناد به نظریه مطروحه توسط بیتک (BITC) روند گزارشگری در مورد فرآیندهای کسب و کار و مسئول عملکرد به سهامداران در قبال جامعه (به عنوان مثال حسابداری اجتماعی) به یکپارچه‌سازی چنین شیوه و یا شیوه‌های کسب و کار و همچنین شناسایی خطرات و فرصت‌های آینده کمک می‌نماید.
در نتیجه با توجه به نگرش موجود، دیدگاه‌های کنترل مدیریت در سازمان فردی یک دیدگاه فردی تلقی می‌شود. منتقدان این رویکرد اشاره می‌کنند که این یک نگرش خوش‌خیم بودن از شرکت فرض می‌شود. این در حالی است که در شرایط فعلی مسئولیت و پاسخگویی به طور عمده به سازمان واگذار شده در حالیکه سهامداران اصلی به عنوان مالکین سازمان به صورت کامل در سازمان مستقر نیستند و آنها سازمان مربوطه را ترک کرده و اداره مدیریت سازمان را به هیأت مدیره منتخب خود واگذار نموده‌اند.
محدوده و دامنه پاسخگویی رسمی
در حسابداری اجتماعی تمرکز بیشتر بر سازمان‌های بزرگ مطرح می‌باشد از جمله این سازمانها شرکت‌های چندملیتی می‌باشند که جامعه و ذینفعان از آنها انتظار ایفای مسئولیت‌های اجتماعی آنها می‌باشد چرا که آنها حساب‌های خارجی خود را به حساب‌های رسمی و کلی شرکت مادر منتقل می‌نمایند و در نهایت از حساب‌های سازمان برای استفاده‌های داخلی در راستای اهداف مدیریت مورد استفاده قرار می‌دهند.
تشریفات لازم در ساخت نگرش پاسخگویی شرکت‌ها با وجود مسافت‌های زمینی طولانی، تفاوت‌های ارزش‌های مالی و ابعاد فرهنگی با توجه به ابعاد مختلف این سازمانها در قبال کسانی که از عملکرد سازمانها تحت تأثیر قرار می‌گیرند و یا اینکه تأثیر بر سازمان دارند را شامل می‌شود.
حسابداری اجتماعی نیز سؤال در کاهش تمام اطلاعات معنی‌دار نسبت به اطلاعات موجود در سطح صورت مالی است و اطلاعات مالی به عنوان تنها یک عنصر از زبان حسابداری در سازمانها دیده می‌شود.
گزارش شخصی و ممیزی شخص ثالث
در بیشتر کشورها قوانین موجود تنها قادر به تنظیم بخشی از ابعاد حسابداری برای موضوعات و فعالیت‌های اجتماعی مربوط به شرکت‌های بزرگ هستند در نتیجه بسیاری از گزارش‌های اجتماعی، زیست محیطی و پایداری که از سازمانها در دسترس هستند و یا به طور دواطلبانه در سازمانها تولید می‌شود با این معنا که اغلب آنها شبیه به صورتهای مالی هستند تعبیر می‌شوند در حالی که تلاش‌های شرکت‌ها در این زمینه معمولاً قابل تقدیر به نظر می‌رسد، لیکن تنش میان دو موضوع متفاوت بین گزارش‌های داوطلبانه و ماهیت مسئولیت‌پذیری با توجه به تفاوت اساسی آنها برای شرکت به احتمال زیاد منجر به تولید گزارش‌های مورد علاقه منافع سازمانها و نه نیازهای واقعی و اختصاصی ذینفعان خواهد شد و این چالش اصلی در فرآیندهای ممیزی/ گزارشگری و طبقه‌بندی اطلاعات است.
بدین ترتیب داده‌ها مربوط به مسئولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی شرکت‌ها در حال حاضر به عنوان بخشی از عمل گزارشگری عادی سازمانها که توسط خود و با سلیقه آنها تولید می‌شود به عنوان یک موضوع که به ممیزی‌های اجتماعی مستقل به عنوان یک حساب خاموش و یا سایه یا حتی صورتهای مالی بی‌اثر نامیده می‌شود.
پدیده‌های جایگزین برای انجام حسابرسی‌های مستقل از مسئولیت‌های اجتماعی، توسط گروه‌ها و افراد مستقل به گونه‌ای است که عملاً از این سازمانها به دنبال پاسخگویی باشند، خواهد بود. این فرآیندها می‌بایست به طور معمول و در قالب چارچوب‌های اداری و انضباطی و بدون تشویق سازمانها صورت پذیرد. حسابرسی مستقل مسئولیت‌های اجتماعی در نتیجه به دنبال تلاش برای از بین بردن مرزهای بین سازمان و جامعه و ایجاد حسابداری اجتماعی به عنوان یک فرآیند ارتباط دو طرفه سیال بین این ۲ عامل می‌باشد. به طوریکه در آن شرکت‌ها به دنبال پاسخگویی باشند بدون توجه به اینکه آنها نسبت به این موضوع موافق هستید یا خیر؟ این موضوع به این معنا است که بخش حسابرسی مستقل، مسئولیت‌های اجتماعی با تلاش برای ایجاد حسابداری اجتماعی به عنوان ویژگی ذاتی رفتار سازمانی عمل می‌نماید. توضیحاً اینکه ارائه گزارش از حسابرسی اجتماعی سازمانها با هدف مسئولیت‌خواهی صرفاً محدود به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در طول سال ۱۹۷۰ در شرکت‌هایی همانند شرکت لوله، آون لاستیک و Coalite و صنایع شیمیایی امریکا بوده است که پای‌ای برای بسیاری از کارهای بعد از آن در ارتباط با اینکه حسابرسی مسئولیت‌های اجتماعی گذاشته است که بالتبع سازمانها می‌توانند از آن بهره گیرند.
حوزه‌های گزارشگری
برخلاف حوزه عمل حسابداری مالی، این موضوع بایدکاملاً مورد توجه قرار گیرد که حوزه و مفاهیم مطروحه در حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی دارای تعاریف کم‌تر و غیرروشن‌تر در قیاس با مفاهیم و ابعاد حسابداری مالی می‌باشد. بدین ترتیب با توجه به رویکرد مذکور می‌توان ادعا نمود که به صورت همه‌جانبه همه جامعه ذینفعان در آرزوی انجام و ارائه فعالیت‌های شرکت‌های بزرگ نسبت به اعمال حسابداری مسئولیت اجتماعی در سازمان‌های خود می‌باشند و آنها به طور کلی توافق کرده‌اند که حسابداری مسئولیت اجتماعی رابطه سازمان با پوشش محیط زیست طبیعی، کارکنان آن و مسائل اخلاقی تمرکز بر مصرف‌کنندگان و محصولات و همچنین جوامع محلی و بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد. توضیح اینکه مسائل دیگری در این بخش شامل اقدام شرکت‌های بزرگ در ارتباط با مسائل مربوط به قومیت و جنسیت افراد در سازمانها نیز می‌باشد.
ناظران
شاید بتوان گفت که حسابداری مسئولیت اجتماعی در آینده‌ای نزدیک جایگزین مخاطبان حسابرسی سنتی می‌شود زیرا که در این حوزه یک شرکت با تشکل سهامداران و جامعه مالی تشکیل می‌شود و آنها به دنبال ارائه اطلاعات نسبت به تمام ذینفعان سازمان هستند. ذینفعان یک سازمان به هر کسی گفته می‌شود که می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و یا توسط او سازمان را تحت تأثیر قرار داد، خواهد بود. این موضوع اغلب شامل تأمین‌کنندگان نهاده‌ها، کارکنان و اتحادیه‌های کارگری، مصرف‌کنندگان، اعضای جوامع مدنی، جامعه و دولت می‌باشند. از طرفی دیگر نیز می‌توان اشاره نمود که ذینفعان مختلف نیز دارای حقوق‌های مختلف نسبت به اطلاعات سازمان می‌باشند. این حقوق را می‌توان با تصریح قانون بلکه با کدهای غیرقانونی، ارزش شرکت‌ها، بیانیه‌های مأموریت و حقوق معنوی، حقوق از اطلاعات در نتیجه توسط جامعه، سازمان و سهامداران آن تعیین نمود.
حسابداری زیست محیطی
حسابداری زیست محیطی به عنوان زیرمجموعه ای از حسابداری اجتماعی و به ساختار هزینه و عملکرد زیست محیطی یک شرکت در قبال محیط زیست تمرکز دارد. این اساساً توصیف آماده‌سازی، ارائه و انتقال اطلاعات مربوط به تعامل سازمان با محیط زیست طبیعی می‌باشد. اگرچه حسابداری زیست محیطی اغلب به صورت داوطلبانه توسط شرکت‌ها گزارشات آن منتشر می‌شود ولیکن گزارش‌های شخص ثالث توسط سازمان‌های دولتی، سازمان‌های غیردولتی و دیگر نهادهای فرض به فشار برای پاسخگویی سازمانها در قبال محیط زیست حسب عملکرد آنها می‌باشد.
حسابداری اثرات و تبعات ایجاد شده سازمانها بر محیط زیست ممکن است در صورتهای مالی یک شرکت در قالب بدهی‌ها، تعهدات و احتمالات برای بازسازی اثرات وارده بر زمین‌های آلوده و یا دیگر نگرانی‌های مالی ناشی از آلودگی ایجاد شده توسط شرکت‌ها در قالب اعداد و ارقام مالی نمایش داده می‌شود. این گزارش در اصل مسائل مالی ناشی از قوانین زیست محیطی را بیان می‌دارد و بیشتر و به طور معمول، حسابداری زیست محیطی توصیف‌کننده گزارش داده‌های زیست محیطی به صورت کمی و دقیق در بخش‌های غیرمالی از گزارش سالانه و یا در گزارش‌های زیست محیطی جداگانه (از جمله آنلاین) می‌باشد. این گزارش ممکن است برای انتشار آلودگی، منابع مورد استفاده و یا حساب زیستگاه حیات وحش آسیب‌دیده و یا دوباره تأسیس شده می‌باشد.
در گزارش آنها شرکت‌های بزرگ معمولاً تأکید اصلی خود را بر روی بهره‌وری از محیط زیست با اشاره به کاهش منابع و مصرف انرژی و تولید زباله در هر واحد از محصول و یا خدمات دارند که در آنها به دنبال ارائه یک تصویر کامل از یک حساب مالی برای تمامی ورودی‌ها، خروجی‌ها و ضایعات از سازمان می‌باشد که می‌باید لزوماً از آن به صورت شفاف پدیدار شود. این در حالی است که شرکت‌ها اغلب می‌توانند با این ترتیب به موفقیت‌های بزرگ دست یابند که از جمله می‌توان به افزایش راندمان در کشورهای عضو پیمان “اکو” اشاره نمود تا آنها بتوانند به صورت شفاف رد پای زیست محیطی خود را که برآوردی از تأثیر کلی آنها بر محیط زیست است را به نمایش بگذارند و این موضوع می‌تواند و یا ممکن است که به طور مستقل منجر به ایجاد تغییر در خروجی‌های یک مجموعه متناسب با حرکت‌های سازمان باشد.
قانون برای انجام فرآیند گزارشدهی اجباری زیست محیطی در بعضی از فرم‌ها و مدل‌ها اقداماتی را ارائه نموده است که از جمله آنها به عنوان مثال در کشور دانمارک، هلند، استرالیا و کره جنوبی مطابق با استانداردهای تعریف شده توسط سازمان ملل متحد اشاره نمود که آنها به شدت در اتخاذ شیوه‌های حسابداری محیط زیست به ویژه در بخش سازمان ملل متحد برای انتشار توسعه پایداری مطرح گردیده است و براساس آن جهت مدیریت محیط زیست روشهای حسابداری و اصول حسابداری مربوطه تدوین گردیده است.
برنامه‌های کاربردی
حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی به عنوان یک عمل گسترده در تعدادی از سازمان‌های بزرگ مطرح می‌باشد از جمله کشورهایی با مجموعه پادشاهی همانند هلند،انگلستان، ایرلند و … مانند شرکت هلندی رویال داچ شل، شرکت نفت انگلستان BP، شرکت مخابرات بریتانیا، بانک تعاونی انگلستان و فروشگاه‌ها … همه این موارد در قالب حسابرسی حساب‌های مسئولیت اجتماعی و پایداری سازمانها صورت پذیرفته است و در بسیاری از موارد، گزارش‌ها در انطباق (نسبی) با دستورالعمل‌های گزارشدهی توسعه پایداری تعیین شده توسط طرح سازمان جهانی سلامت محیط زیست (GRI) می‌باشند.
از طرفی دیگر سازمان تجارت عادلانه (PLC Tradecraft) ادعا می‌کند که اولین شرکتی که نه به صورت عمومی و بلکه به صورت محدود اقدام به انتشار حساب‌های خود نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی حسابرسی شده نمود شرکتی در کشور انگلستان و در سال ۱۹۹۳ بوده است.
شیوه و نحوه گزارشگری
شرکت‌ها و سازمانها (مانند سازمان‌های غیردولتی) ممکن است گزارش‌های مسئولیت شرکت‌های بزرگ خود را به صورت سالانه چاپ و منتشر نمایند و یا به صورت آنلاین در وبگاه‌ها خود منتشر نمایند که در آن فرمت گزارشگری مربوط می‌تواند شامل خلاصه‌ای از اسناد و مدارک کلی در مسئولیت اجتماعی شرکت‌های بزرگ برای برخی از سهامداران خود به هدف یا پایداری آنها می‌باشد که عملاً این موضوع غالباً در بخش وب سایت شرکت‌ها اعلام می‌شود و یا اینکه آنها اقدام به ادغام حسابداری اجتماعی خود با گزارش حساب‌های مالی سالانه شرکت می‌نمایند که این موضوع می‌تواند مفید تر و اثربخش‌تر جهت استفاده‌کنندگان به نظر برسد اگرچه این دیدگاه نیز طرفداران و مخالفان مربوط به خود را دارد.
و اینکه شرکت‌ها ممکن است به دنبال اتخاذ یک فرمت حسابداری اجتماعی خاصی باشند که برای مخاطبان خاص مناسب باشد. به عنوان مثال شرکت پوشاک HOM از سهامداران خود درخصوص فرمت و نحوه و میزان اطلاعات و محل نشر اطلاعات مربوط سازمان خود را در ارتباط با مسئولیت‌های اجتماعی شرکت در وب سایت شرکت از سهامداران درخواست ارائه پیشنهاد و اظهار نظر می‌نمایند و ودافون گزارش جداگانه برای ۱۱ شرکت از شرکت‌های عامل خود و همچنین انتشار یک گزارش داخلی در سال ۲۰۰۵ را درخصوص مسئولیت اجتماعی گروه خود منتشر نمود و شرکت Weyerheauser با تولید و تلخیص در اندازه گزارش خود آن را در چهار صفحه خلاصه نمود بگونه‌ای که در گزارش مذکور علاوه بر گزارش پایداری حوزه عمل سازمان در بخش مسئولیت‌های اجتماعی به صورت کامل ارائه گردید.
تاریخچه گزارشگری حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی
اشکال مدرن حسابداری مسئولیت‌های اجتماعی مربوط به توجه گسترده جامعه به این موضوع از سال ۱۹۷۰ برمی‌گردد که در آن در تعریف مفاهیم مربوطه توجه جدی به نهادهای حسابداری حرفه‌ای و دانشگاهی صورت پذیرفت. به عنوان مثال هیأت استانداردهای حسابداری انجمن حسابداری آمریکا و مؤسسه آمریکایی حسابداری رسمی، انجمن نمایندگی‌های کسب و کار به عنوان مثال کنفدراسیون صنایع انگلیس نیز این موضوع را از نزدیک مورد بررسی قرار دادند.
در سال ۱۹۸۱ فریر اسپریکلی اقدام به چاپ یک کتاب کوتاه با عنوان حسابرسی مسئولیت‌های اجتماعی به عنوان ابزار مدیریت برای کار تعاونی نمود کتاب تدوین شده به عنوان یک کتاب حسابداری اجتماعی و مدل‌های حسابرسی داخلی در سازمان‌هایی که به طور خاص خواستار اندازه‌گیری عملکرد اجتماعی، زیست محیطی و مالی می‌باشند نموده است. پایه و اساس این کتاب گزارش، عملکرد اجتماعی تهیه شده شرکت‌ها ،بانک تعاونی و شرکت شل در کشور انگلستان و همچنین بسیاری از شرکت‌های فعال در بخش خصوصی در ارتباط با فرآیند گزارشگری مسئولیت اجتماعی می‌باشد و این فرآیند مبنایی برای گزارشگری شرکت‌های فعال در بخش خصوصی شده است.
همکاران مؤسسه ABT (شرکت مشاوره مالی آمریکا) یکی از نمونه‌های اولیه‌ای حسابداری و گزارشگری مسئولیت اجتماعی را برای شرکت‌هایی که غالباً در بخش‌های مختلف کسب و کار فعالیت دارند را ارائه نموده است. همکاران این مؤسسه ABR در سال ۱۹۷۰ یک سری دیگر از مفاهیم و روشهای حسابرسی مسئولیت اجتماعی را در این مفاهیم گنجانیده تا براساس آن گزارش سالانه مسئولیت اجتماعی تهیه شود. نگرانی‌های اجتماعی موضوعه در این بخش شامل بهره‌وری، کمک به دانش، امنیت شغلی، مساوات و برابری در فرصت‌های شغلی، بهداشت، آموزش و پرورش و خود توسعه، امنیت فیزیکی، حمل و نقل، تفریح و سرگرمی و محیط زیست از این ابعاد بودند. بنابراین حسابرسی‌های مسئولیت اجتماعی بیان‌کننده عملکرد مؤسسه ABT و همکاران در این حوزه‌های مالی براساس اطلاعات مالی ارائه شده بوده است و در نتیجه آرزو برای تعیین تأثیر اجتماعی عملکرد این شرکت‌ها در قالب اطلاعات مندرج در ترازنامه شرکت بودند. نمونه‌ای دیگر از برنامه‌های کاربردی اولیه دیگر شامل برنامه‌های اجرایی توسط شرکت‌های Laventhol و Horwath، و پس از آن بانک ملی و مینیاپولیس (در حال حاضر جزء ایالات متحده) می‌باشند.
با این وجود و با توجه به مزایای بسیار زیاد حسابداری با مسئولیت اجتماعی در سطح جامعه مدنی شیوه‌های حسابداری اجتماعی تا به حال به ندرت در قوانین مدون درج و به اجرای آن تکلیف شده است و در مواردی این موضوع صرفاً در کشورهای فرانسه و انگلستان به صورت قابل توجهی از جمله در کشور فرانسه تحت قانون bilan و به عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و سازمانها در کشور بریتانیا در سال ۲۰۰۶ این قانون تصویب گردیده است. فرآیند اجرایی مذکور نیز به قانون مذکور مربوط می‌شود و شاید بتوان گفت که بر همین اساس است که در سطح بین‌الملل علاقه به انجام حسابداری مسئولیت اجتماعی در ۱۹۸۰ سرد و تنها در اواسط سال ۱۹۹۰ به صورت مجدد دوباره احیا گردیده است و تا حدودی با رشد آگاهی‌های زیست محیطی و پرورش در سطح جامعه این فرآیند توسعه یافته است.
مـنـابـع:
- Crowther مسئولیت اجتماعی و حسابداری محیط زیست (لندن: فاینشال تایمز شاگردی هال، ۲۰۰۰) ص ۲۰
- گری اوون و آدامز (۱۹۹۶) حسابداری و پاسخگویی: تغییراات و چالش‌ها در مسئولیت اجتماعی شرکت و گزارشگری نسبت به محیط زیست
- فریر Spreckley، جعبه ابزار حسابرسی اجتماعی- فایناشیال تایمز- ۲۰۱۲
- تحولات و ورند جاری در حسابداری اجتماعی و محیط زیست، گزارش و شهادت، مجله بین‌المللی حسابرسی- گری هاچ- ۲۰۱۳ صفحه ۱۷
- نسبت مگا تئوری‌های مگای حسابداری در حسابداری اجتماعی، مگا حسابداری و فراتر از آن مجموعه مقالاتی برای بزرگداشت و به افتخار MR Mathews در سال ۲۰۱۳- کمیسیون محیط زیست اروپا
- حسابداری مسئولیت اجتماعی در مبارزه برای مفهوم تجارت منصفانه، مجله حسابداری و حسابرسی پاسخگویی (۲۰۰۷)
- انجمن حسابداری آمریکا، گزارش کمیته منابع حسابداری منابع انسانی، مکمل چکیده حسابداری مسئولیت اجتماعی
- مؤسسه آمریکایی حسابداران رسمی، اندازه‌گیری عملکرد اجتماعی شرکت (نیویورک ۱۹۷۷)
- کنفدراسیون صنایع انگلیس مسئولیت شرکت‌های عمومی بریتانیا (لندن ۱۹۷۱)
- ABT همکاران گزارش سالانه و حسابرسی اجتماعی سال ۱۹۷۴، به نقل از بلیک، فردریک، مایرز، حسابرسی اجتماعی (نیویورک ۱۹۷۶)
- RA بائر و Fenn DH، حسابرسی اجتماعی شرکت‌ها چیست؟ “کسب و کار نقد و برررسی دانشگاه هاروارد ۱۹۷۳”
- The Economic jonal , (March 2013)- Printed in Great Britain by Jocques Defoaurny and Erik Thorbeeke.
- Practical M. Dechow an Lia D. Dichev (2012). The Quality of Accruals Earning S: The Role of Accrual Estimation Error by RABAYER. University Harvard 2011.
- » دانلود کتاب حسابداری پیشرفته 2
- » توزیع درآمد
- » روشهای اندازه گيری موجودی
- » پروژه مالی حسابداری صنعتی (حسابداری بهای تمام شده)
- » بکارگیری صورتهای مالی بر مبنای حسابداری تورمی در سازمان توسعه منابع انرژی
- » استانداردهای حسابداری ایران
- » گزارش مالی میان دوره ای
